Dr Tomasz Figlus z WNG UŁ laureatem konkursu Polskiej Akademii Umiejętności

Dr Tomasz Figlus znalazł się na liście laureatów tegorocznej edycji prestiżowego konkursu na Stypendium Fundacji z Brzezia Lanckorońskich pod kierunkiem Polskiej Akademii Umiejętności.

Stypendium obejmować będzie finansowanie miesięcznego wyjazdu naukowego do Londynu w 2026 roku, ukierunkowanego na realizację projektu naukowego, którego tytuł brzmi: „Analiza źródeł kartograficznych w zbiorach archiwalnych Instytutu Józefa Piłsudskiego w Londynie i ich znaczenie w badaniach historyczno-geograficznych”.

Polska Akademia Umiejętności dysponuje stypendiami Fundacji Lanckorońskich i Fundacji z Brzezia Lanckorońskich na prowadzenie badań zagranicznych w Rzymie, Wiedniu, Londynie i innych ośrodkach naukowych Europy. Stypendia corocznie rozdziela Komisja przy PAU pod kierunkiem prof. Andrzeja Borowskiego, w skład której wchodzą dwaj członkowie PAU, sekretarz z ramienia PAU i przedstawiciele pięciu uniwersytetów (UJ, UW, UWr, UAM, UMK), a z głosem doradczym przedstawiciel obu Fundacji, wyznaczony przez ich prezesów.

Zatwierdzony do realizacji temat projektu naukowego wpisuje się w dorobek naukowy geografii historycznej, dla której fundamentalnym źródłem do badań o charakterze rekonstrukcyjnym stanowią dawne mapy i plany, pozwalające uchwycić transformację krajobrazu, w tym rozwój sieci osadniczej, przemiany zagospodarowania przestrzennego czy dawne podziały polityczne i administracyjne. W związku z tym istnieje potrzeba pogłębionej kwerendy źródeł kartograficznych, w tym identyfikacji i opracowania zbiorów niedostępnych w kraju, a obejmujących pod względem przestrzennym ziemie polskie.

Polonika w postaci zbiorów map i planów stanowią cenny z poznawczego punktu widzenia element zasobów archiwalnych Instytutu Piłsudskiego w Londynie. Nie były one jak dotąd zdygitalizowane i są słabo znane polskim badaczom, a ich inwentarz nie jest udostępniany w wyszukiwarkach archiwaliów.

Szczególnie cenne są w tym kontekście mapy Polski i Europy przekazane w 1992 r. w darze od Tadeusza Pawłowicza, byłego prezesa Instytutu Piłsudskiego w Nowym Jorku. Tworzą one zespół unikatowych dzieł z okresu od XVI do XVIII wieku.

Celem badań będzie zatem szczegółowa analiza tych unikatowych dzieł z epoki nowożytnej pod kątem ich zróżnicowania, uwzględniając kwestię metryki historycznej i genezy, identyfikacji autora, prezentowanych treści geograficznych, parametrów fizycznych, odręcznych opisów pozaramkowych, czytelności oraz stopnia zachowania. Bardzo ważnym celem planowanych badań będzie ponadto określenie zakresu przydatności i możliwości wykorzystania dawnych map, stanowiących zasób archiwalny Instytutu, w analizach geograficzno-historycznych, biorąc pod uwagę aspekt rekonstrukcyjny krajobrazu naturalnego, kulturowego oraz historyczno-politycznego.